Kunstmatige intelligentie (AI) is het beheer van archieven in stilte maar ingrijpend aan het veranderen. Archieven – of ze nu genealogisch, historisch of administratief zijn – die ooit voorbehouden waren aan experts en moeilijk toegankelijk voor het grote publiek, worden nu toegankelijker en bruikbaarder dankzij de vooruitgang in AI. Achter deze revolutie schuilt één ambitie: de toegang tot deze schatten van informatie democratiseren en ze gemakkelijker toegankelijk maken.
Van digitalisering tot geautomatiseerde analyse
De digitalisering van documenten was een eerste grote stap in de modernisering van archieven. Jarenlang hebben archiefdiensten ernaar gestreefd om de meest gezochte bronnen online te zetten: burgerlijke registers, volkstellingen, notariële akten, enz. Dit proces heeft het mogelijk gemaakt om deze documenten op afstand te raadplegen, maar het werkelijke gebruik ervan werd nog steeds beperkt door vervelende handmatige zoekacties.
AI maakt het nu mogelijk om nog een stap verder te gaan. In plaats van documenten simpelweg online beschikbaar te stellen, wordt het mogelijk deze miljoenen pagina’s automatisch te analyseren en te verwerken. Dankzij geavanceerde algoritmen kan AI handschriften herkennen, teksten transcriberen en volledige tekstzoekopdrachten mogelijk maken in fondsen die voorheen voor de meeste gebruikers ontoegankelijk waren.
Kunstmatige intelligentie, de toegangssleutel tot onontdekte gegevens
Een van de belangrijkste bijdragen van AI is het vermogen om onvermoede informatie te extraheren uit documenten die vaak worden vergeten of onderbenut. Zo kan een notarieel register, dat ooit werd geraadpleegd om naar een naam te zoeken, nu veel rijkere details onthullen: beroepen, adressen, economische activiteiten, enz. Informatie die tot nu toe uren handarbeid vergde om te extraheren, is nu toegankelijk, in seconden.
Dit is waar een van de sterke punten van AI op het gebied van archieven ligt: het kan verbanden leggen tussen ogenschijnlijk uiteenlopende stukjes informatie. Unieke documenten, soms zeer technisch, kunnen zo vanuit geheel nieuwe invalshoeken worden geherinterpreteerd. Een historische volkstelling wordt, met behulp van AI, een waardevolle bron voor het bestuderen van de evolutie van beroepen, migraties of gezinsstructuren over tientallen, zelfs eeuwen heen.
Naar een democratisering van de archieven
AI verbetert niet alleen de toegang tot archieven, maar democratiseert ook het gebruik ervan. Archieven, die van nature complex zijn, zijn lange tijd het voorrecht geweest van onderzoekers, genealogen of specialisten die in staat zijn oude geschriften te ontcijferen of de institutionele werking van documentaire fondsen te begrijpen. Traditionele zoeksystemen, gebaseerd op trefwoorden, data of locaties, bleven beperkt.
Door het ontsleutelen van manuscripten te automatiseren en intuïtievere zoekopdrachten mogelijk te maken, maakt kunstmatige intelligentie deze documenten toegankelijk voor een veel breder publiek. Amateurgenealogen, beginnende historici of cultuurliefhebbers kunnen zich nu met ongekend gemak in deze bronnen verdiepen. De barrière van taal, schrift of de structuur van archieven wordt verkleind, waardoor er ruimte ontstaat voor meer vrije en creatieve verkenning.
Een revolutie die verder gaat dan genealogie
Hoewel AI voor het eerst werd gebruikt voor grootschalige projecten, zoals het verwerken van historische tellingen, reikt het toepassingsgebied ervan veel verder dan genealogie. Tegenwoordig beginnen sectoren als universitair onderzoek, sociologie, demografie en zelfs de economie te profiteren van deze vooruitgang.
Technologieën voor kunstmatige intelligentie kunnen complexe gegevens extraheren en aan andere informatie koppelen, waardoor grootschalige analyses mogelijk worden. Historische trends kunnen worden geïdentificeerd, migraties kunnen worden bestudeerd, verdwenen beroepen kunnen worden herontdekt… Onderzoek wordt efficiënter en gedetailleerder, waardoor nieuwe perspectieven worden geopend voor onderzoekers en professionals.
Een veelbelovende toekomst voor archieven
De integratie van kunstmatige intelligentie in archiefverwerking is nog in volle ontwikkeling en de mogelijkheden lijken eindeloos. Huidige projecten getuigen van de omvang van deze stille revolutie. Op de lange termijn zal AI niet alleen de toegang tot bestaande archieven vergemakkelijken, maar kan het ook anticiperen op toekomstige behoeften door steeds complexere gegevens met elkaar te vergelijken en zo informatie te onthullen die nu nog ontoegankelijk is.
Of we nu geïnteresseerd zijn in archieven om persoonlijke redenen, zoals genealogie, of voor meer academische projecten, kunstmatige intelligentie herdefinieert de manier waarop we omgaan met ons verleden. Het biedt een tweede leven aan documenten die soms terzijde worden gelegd, terwijl weinig bekende aspecten van de collectieve en individuele geschiedenis worden onthuld. Door documenten te laten ‘praten’ transformeert AI archieven in een levende en dynamische hulpbron, klaar om door toekomstige generaties te worden verkend.
Als gevolg hiervan is de toekomst van archieven toegankelijker dan ooit, aangedreven door een technologie die, door het vrijgeven van schatten aan informatie, iedereen in staat stelt om zijn eigen geschiedenis te schrijven.
Profiteer van ons advies over het archiveren van documenten!
Aarzel niet langer! Voor al uw archivering, vernietiging en digitalisering van documenten kunt u vertrouwen op Archives Conseil en zijn 40 jaar ervaring in het veld! U kunt contact opnemen met ons team van professionele archivarissen via e-mail op info@archivesconseil.be of vul ons contactformulier op onze website in om een gratis offerte aan te vragen.
—